• 10 Δεκεμβρίου 2011 14:45
• Καταχωρήθηκε σε: Άρθρα, Ειδήσεις, Νέος, Πολιτική

Του Γιάννη Παναγιωτακόπουλου

Προέδρου της Νεολαίας ΛΑ.Ο.Σ.

Η Άμεση Δημοκρατία, προβλήθηκε ως ενστικτώδες αίτημα του αγανακτισμένου Ελληνικού Λαού και κυρίως της αγανακτισμένης νεολαίας, στις πλατείες όλης της χώρας, τον Μάιο και τον Ιούνιο που μας πέρασε. Και λέω ενστικτώδες, διότι η λαϊκή διαίσθηση κατανοεί όχι μόνο πως αυτό που ζει είναι μία κατ’ επίφασην «Δημοκρατία» αλλά και πως εκείνο το οποίο του φέρνουν (την περιβόητη «παγκόσμια διακυβέρνηση») θα αποτελέσει μία στυγνή παγκόσμια δικτατορία.

Η επιστροφή στις έννοιες, την φιλοσοφία και το πνεύμα της Αρχαίας Ελληνικής Δημοκρατίας, μας διδάσκει κατ’ αρχήν ένα πράγμα: Πως η Δημοκρατία δεν μπορεί να είναι κάτι άλλο από άμεση. Διότι η βασική φιλοσοφία της Δημοκρατίας δεν έχει να κάνει τόσο με το δικαίωμα, όσο με την ευθύνη του Ελεύθερου Πολίτη να συμμετέχει «κρίσεως και αρχής». Την εύθηνη δηλαδή του μέλους της Εθνικής κοινότητας, να αποτελεί οργανικό κομμάτι, που προβληματίζεται, εξετάζει, ενεργεί και συναποφασίζει με τα υπόλοιπα μέλη για την κοινή πορεία. Λαμβάνει την ευθύνη της κρίσεως και της αρχής, προκειμένου να απολάβει δίκαια τα καλά ή κακά αποτελέσματα.

Η ΑΘΗΝΑΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΠΡΩΤΗ ΜΑΖΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΕΝΣΤΙΚΤΟΥ

Η Αθηναϊκή Δημοκρατία θεωρώ πως απετέλεσε την πρώτη μαζική πολιτική έκφραση του Εθνικού Ενστίκτου και θα το εξηγήσω προβάλλοντας τρία βασικά συστατικά της στοιχεία.

Πρώτο είναι αυτό που περιγράψαμε και παραπάνω, το ότι δηλαδή θεσμοθέτησε την ατομική ευθύνη έναντι του συνόλου στο πνεύμα που εξέφρασε αιώνες αργότερα ο Ίων Δραγούμης: «ο καθένας πρέπει να φαντάζεται πως αυτός έχει ολάκερη την ευθύνη και την δύναμη να σώσει το Έθνος».

Η αρχαία Δημοκρατία είχε πάει ένα βήμα παραπέρα. Θεώρησε και θεσμοθέτησε, πως ο κάθε πολίτης υποχρεούται να έχει ολάκερη την δύναμη και την ευθύνη για να σώσει την πόλη του. Ειδ’ άλλως δεν άξιζε να είναι πολίτης και έχανε αυτόν τον τίτλο. Και όταν οι Έλληνες έλεγαν «πόλις» δεν εννοούσαν τον γεωγραφικό τόπο. «Άνδρες γαρ πόλις» έγραφε ο Θουκυδίδης. Η πόλις ήταν το σύνολο των πολιτών, η κοινωνία των πολιτών, η κοινότητα. Η πολιτεία δεν ήταν των Αθηνών (του τόπου) αλλά των Αθηναίων (της κοινότητας των πολιτών). Κάθε πολίτης λοιπόν έπρεπε να συμμετέχει με γνώμονα το κοινό καλό. «Διότι εμείς μόνον, εκείνον που δεν μετέχει στα κοινά της πόλης θεωρούμεν όχι ως φιλήσυχον αλλά ως άχρηστον πολίτην…» λέει ο Περικλής στον «επιτάφιο».

Πρώτο λοιπόν στοιχείο της Δημοκρατίας ήταν η ατομική ευθύνη της συμμετοχής. Δεύτερο στοιχείο ήταν αυτό της συνοχής της πόλης, του σώματος δηλαδή των πολιτών.

Δεν νοούταν πολίτης που να μην κατάγεται από τις δέκα φυλές της Αθήνας. Η Δημοκρατία δημιουργήθηκε στην λογική της «αυτόνομης, αυτόδικης και αυτοτελούς» (Θουκιδίδης) κοινότητας ανθρώπων που μεταξύ τους ίσχυε το «όμαιμον, ομόγλωσσον, ομότροπον, ομόθρησκον». Ο Περικλής το 451π.χ. έδωσε αγώνα για να αφαιρέσει τον τίτλο του πολίτη από δούλους που είχαν πολιτογραφηθεί ως μέλη των δέκα φυλών. Αντίστοιχη προσπάθεια του στρατηγού Θρασυβούλου να πολιτογραφήσει ξένους δούλους, τον οδήγησε σε θάνατο «χωρίς δίκην». Αρέσει δεν αρέσει λοιπόν σε κάποιους, που σφετερίζονται το σύνθημα «άμεση Δημοκρατία» χωρίς να ξέρουν τι σημαίνει, η πραγματικότητα δεν αλλάζει: Η Αθηναϊκή Δημοκρατία, η πρώτη και πραγματική Δημοκρατία, ήταν μία υπόθεση βασισμένη σε αυστηρά κριτήρια Εθνικής συνοχής.

Τρίτο βασικό στοιχείο είναι αυτό της πειθαρχίας. Ο πολίτης πείθεται να άρχει και να άρχεται. Για τους αρχαίους Έλληνες η έννοια αυτή περιλαμβάνει την πειθώ, διότι δεν νοούταν από ελεύθερους ανθρώπους η τυφλή υποταγή. Ο Έλληνας πειθ-αρχεί, σεβόμενος το κοινό συμφέρον, της κοινότητος καταγωγής και πολιτισμού στην οποία συμμετέχει. Γι αυτό και η οπλιτική φάλαγγα, δεν αποτελούσε δημιούργημα μόνο στρατιωτικό αλλά και πολιτικό.

Αν και με εργαλείο ερμηνείας τον Μαρξισμό στην Τροτσκιστική του ανάλυση, ο Κορνήλιος Καστοριάδης διατυπώνει άψογα την Δημοκρατική πολιτική φιλοσοφία της φάλαγγας:

«…Η τρίτη αιτιακή εξήγηση στηρίζεται στο φαινόμενο της οπλιτικής φάλαγγας. Θεωρεί ότι η δημοκρατία αποτελεί προέκταση στον πολιτικό χώρο του νέου αυτού τρόπου διεξαγωγής του πολέμου, όπου η μάχη δεν είναι “σειρά μονομαχιών”, αλλά σύγκρουση δύο πειθαρχημένων και ενοποιημένων συνόλων οπλιτών.

Η επινόηση, όμως, της φάλαγγας είναι κοινωνικο-πολιτική (και όχι τεχνική): προϋποθέτει την φαντασιακή κοινωνική (πολιτική) σημασία της ισότητας των πολιτικών κοινωνιών ως πολεμιστών, την πραγμάτωσή της στην ενότητα και αλληλεξάρτηση των οπλιτών της φάλαγγας, την εξαφάνιση του “μονομάχου ήρωα”.»

Γι αυτό η έννοια του πολίτη συνδεόταν άμεσα με την έννοια του οπλίτη. Κανένας που δεν είχε περάσει την εκπαίδευση του οπλίτη, ουδείς που δεν είχε ορκιστεί ότι δεν θα «καταισχυνώ τα όπλα τα ιερά» όταν η Πατρίδα τον καλέσει να την υπερασπιστεί, κανείς που δεν ένοιωσε την σημασία της φάλαγγας, την αλληλεξάρτηση του κάθε οπλίτη μέσα στο σύνολο, εκεί που η μισή ασπίδα του διπλανού σου καλύπτει το μισό σου σώμα και αντίστοιχα η δική σου, το μισό σώμα του παραπέρα, δεν θα μπορούσε να αποκτήσει τον τίτλο του πολίτη. Διότι δεν έφτανε μόνο να αποδεχθείς τις ευθύνες ενός πολίτη αλλά και να αποδείξεις πως μπορείς να τις σηκώσεις, με την ίδια πειθαρχία και αυταπάρνηση που σήκωνες την ασπίδα σου και την ένωνες στο σύνολο, ως οπλίτης της φάλαγγας.

Η Δημοκρατία στην αρχαία Αθήνα, προτού παρακμάσει για τους λόγους που επεσήμανε ο Ισοκράτης, απετέλεσε ένα μέσο εκπαίδευσης των γενεών, με σκοπό την τελειοποίηση του ατόμου ως πολίτη, με συνείδηση της ευθύνης του απέναντι στην Πατρίδα και γνώμονα του ατομικού και συλλογικού βίου, την προσπάθεια κατάκτησης της Αρετής. Έτσι συνέτριψαν οι Αθηναίοι τις στρατιές των χρυσοφόρων Μύδων στον Μαραθώνα, έτσι βούλιαξαν τα όνειρα της κυριαρχίας του Ανατολικού δεσποτισμού στα νερά της Σαλαμίνας, έτσι έφτασαν οι αντίπαλοί τους Κορίνθιοι, στα πρόθυρα της κήρυξης του Πελοποννησιακού πολέμου, να τους περιγράφουν στην συνέλευση της Πελοποννησιακής συμμαχίας με τα παρακάτω λόγια:

«Μεταχειρίζονται τα σώματά των εις την υπηρεσίαν της πατρίδος, ως να ήσαν εντελώς ξένα και όχι δικά τους, το πνεύμα των όμως θεωρούν ως το ασφαλέστερον εις την διάθεσιν των όργανον, όπως κατορθώσουν να επιτύχουν κάτι τι άξιον λόγου υπέρ αυτής…

Η εκτέλεσις του καθήκοντος αποτελεί γι αυτούς την μόνην εορτήν, και θεωρούν την ησυχίαν της απραξίας ως μεγαλυτέραν συμφοράν παρά την επίπονον δράσιν» (Θουκιδίδου «Ιστορίες», μετάφραση Ε. Βενιζέλου)

ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΣΤΩΝ

Η αντιπροσωπευτική Δημοκρατία, που εκ των πραγμάτων εφαρμόζεται στις σύγχρονες δημοκρατίες λόγο του όγκου του πληθυσμού που πρακτικά φέρνει κολλήματα στην αμεσότητα, αποτελεί με βάση την αρχαιοελληνική θεώρηση των πολιτευμάτων, ένα κράμα δημοκρατίας και αριστοκρατίας. Οι Έλληνες φιλόσοφοι, από τον Ηρόδοτο, μέχρι τον Ισοκράτη και τον Αριστοτέλη θεωρούσαν τις εκλογές αριστοκρατικό θεσμό, αφού στην δημοκρατία οι εξουσίες κατά το πλείστον κληρώνονταν.

Αν όμως η μετατροπή της πόλης-κράτους σε Έθνος-κράτος, επέβαλε εκ των πραγμάτων την αντιπροσώπευση λόγο της αλματώδους αύξησης του πληθυσμού των πολιτών, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας πως όσο πιο αντιπροσωπευτική γίνεται μία δημοκρατία, τόσο παύει να είναι δημοκρατία.

Επιπλέον, την σύγχρονη κοινοβουλευτική δημοκρατία, που όπως εξηγήσαμε πολιτειολογικά αποτελεί ένα κράμα δημοκρατίας και αριστοκρατίας, αν θέλουμε να την μεταρρυθμίσουμε σε μία πραγματική δημοκρατία των Αρίστων (μία δημοκρατία όπου οι Άριστοι θα εκλέγονται στα αξιώματα), τότε πρέπει να επανεφεύρουμε και να θεσμοθετήσουμε δύο βασικά στοιχεία της αρχαίας Ελληνικής δημοκρατίας:

1)Την αυστηρή αξιολόγηση των πολιτών, αφού σύμφωνα με την Αθηναϊκή Δημοκρατία η απόδοση του τίτλου του πολίτη δεν ήταν καθόλου αυτοδίκαια. Ήταν ένας τίτλος που αφού τηρούσες τα αυστηρά κριτήρια ένταξης στην κοινότητα καταγωγής και πολιτισμού, έπρεπε να τον κατακτήσεις. Στην δημοκρατία δεν νοούνταν αστράτευτοι πολίτες, πόσο μάλλον πολιτικοί. Δεν νοούνταν πολιτογραφήσεις μεταναστών και μεταφερόμενων εποίκων. Δεν νοούταν πολίτης που να μην συμμετέχει στα κοινά (οι πολίτες που απουσίαζαν συστηματικά από την εκκλησία του δήμου έχαναν τα πολιτικά τους δικαιώματα). Δεν νοούταν πολίτης που να έχει δικαίωμα ψήφου, έχοντας καταδικαστεί για ζημιές, κλοπές και καταχρήσεις απέναντι στο δημόσιο ταμείο ή συμφέρον.

Όλα αυτά, αν θέλουμε η δημοκρατία μας να μην παραμείνει παρηκμασμένη, πρέπει να βρούμε τρόπους να τα επανεφεύρουμε και να τα θεσμοθετήσουμε με βάση τα σύγχρονα δεδομένα. Γιατί η βάση της δημοκρατίας είναι ο πολίτης.

2) Την αυστηρή τιμωρία της «εξαπάτησης του λαού». Η Δημοκρατία είναι το αντίθετο της ατιμωρησίας των αρχόντων. Η Αθηναϊκή Δημοκρατία στηρίχτηκε στον νόμο περί «εξαπάτησης του λαού», πράξη η οποία αποτελούσε αδίκημα που επέφερε βαρύτατες ποινές. Ποινές που κυμαίνονταν από αυστηρά πρόστιμα και εξοστρακισμό έως θάνατο. Στην αρχαία ελληνική δημοκρατία δεν νοούνταν νόμοι περί μη ευθύνης υπουργών. Δεν υπήρχαν νόμοι ασυλίας βουλευτών. Δεν νοούνταν σκάνδαλα διασπάθισης του δημόσιου χρήματος, που να παραμένουν για χρόνια ατιμώρητα. Δεν υπήρχε η έννοια της πολιτικής τιμωρίας δια της μη επανεκλογής αλλά μόνον η έννοια της πολιτικής τιμωρίας δια της αυστηρής ποινής.

Στον «Παναθηναϊκό» του λόγο ο Ισοκράτης περιγράφει την προσπάθεια των περισσοτέρων πολιτών να μην αναλάβουν αξιώματα και τίτλους, λόγω των σοβαρών ευθυνών που συνεπάγοντο και της αυστηρής τιμωρίας που θα επέρχετο στην περίπτωση αποτυχίας τους.

Φέρνει γέλια και κλάματα η τεράστια διαφορά του τότε αισθήματος τιμωρίας όσων εξαπατούσαν τον λαό, με το σημερινό αίσθημα πλήρους ατιμωρησίας όσων όχι μόνον τον εξαπατούν, όχι μόνον τον κλέβουν αλλά και συστηματικά τον προδίδουν.

ΙΔΟΥ Η ΡΟΔΟΣ…

Αν θέλουμε να ξαναβρούμε την πραγματική Δημοκρατία πρέπει πρώτα να καταλάβουμε πως αυτή βρίσκεται μακριά από τα αεθνιστικά νεφελώματα της Αριστεράς. Η Δημοκρατία –και καμία Δημοκρατική διακυβέρνηση- δεν μπορεί ποτέ να είναι παγκόσμια. Διότι αυτό το πολίτευμα φτιάχτηκε μέσα στην φιλοσοφία του Έθνους για να λειτουργεί στο Μέτρο και στο μέγεθος της Εθνικής κοινότητας.

Αν θέλουμε να ξαναβρούμε την πραγματική Δημοκρατία, πρέπει να έχουμε το θάρρος να αναλάβουμε τις ευθύνες μας ως Πολίτες. Ευθύνες συμμετοχής στις πολιτικές διαδικασίες, ευθύνες ανάληψης των υποχρεώσεών μας απέναντι στο σύνολο, ευθύνες πειθαρχίας απέναντι στους νόμους που θα απορρέουν από τους πραγματικούς Δημοκρατικούς θεσμούς.

Αν θέλουμε να ξαναβρούμε την πραγματική Δημοκρατία, πρέπει να απομακρύνουμε την σκέψη για αξιώματα, από οποιονδήποτε θέλει να τα χρησιμοποιήσει για λόγους άλλους πέραν του δημοσίου συμφέροντος. Και αυτό γίνεται μόνο με την θεσμοθέτηση της αυστηρής ποινικής –και όχι μόνον της νεφελώδους πολιτικής- τιμωρίας όσων εξαπάτησαν και έβλαψαν τον λαό μας. Διότι κάθε νόμος ατιμωρησίας υπουργών, πρωθυπουργών και δημοσίων αρχόντων, είναι πρώτα από όλα νόμος αντιδημοκρατικός.

Ως γενιά μέχρι τώρα κάναμε το εύκολο: Αγανακτήσαμε με το σάπιο και την παρακμή που μας παρέδωσαν οι προηγούμενες γενιές. Ας αναλάβουμε τώρα να κάνουμε και το δύσκολο: Να βρούμε, να τεκμηριώσουμε και να διεκδικήσουμε ανυποχώρητα την μορφή της νέας Ελλάδος που θέλουμε να χτίσουμε πάνω στα συντρίμμια του καταρρέοντος κατεστημένου τους.